Magazines | Noord Limburg Business nr 4 2021

Panelleden Bas van de Westerlo, Marij Pollux en Ruud Derks gaan onder leiding van Frans Pollux het gesprek aan.

De Floriade in 2012 gaf het startschot voor Venlo om zich als duurzame regio te profileren. Inmiddels zijn we een economische- en coronacrisis verder. Wat is er van het duurzaam ondernemen terechtgekomen? Drie experts namen onder leiding van dagvoorzitter Frans Pollux deel aan een paneldiscussie tijdens het kennis- en netwerkevent CONNECTED in De Maaspoort in Venlo.

Volgens Marij Pollux, wethouder Duurzaamheid, Cultuur en Evenementen bij de gemeente Venlo, is er na de Floriade veel gebeurd. "De Floriade heeft Venlo als duurzame regio zeker op de kaart gezet en ik hoop van harte dat het ook andere regio's in Nederland heeft geïnspireerd. Het stadskantoor is hét monument van Cradle to Cradle (C2C) en circulair bouwen en we hebben natuurlijk het C2C ExpoLAB. Hoewel ik niet zou willen beweren dat de regio Venlo een voorsprong heeft op duurzaamheid ten op-zichte van andere regio's, is er hier wel meer samenhang. Ondernemers weten elkaar beter te vinden en wisselen expertise uit binnen verschillende vakgebieden. In de 3,5 jaar dat ik wethouder ben, heb ik veel werkbezoeken afgelegd. Binnen de gemeente zijn diverse bedrijven actief die C2C-gecertificeerde producten maken en nadenken over hun productieproces. Zij kijken kritisch hoe zij de grondstoffen circulair in kunnen zetten. Ik ben met name onder de indruk van het mkb, daar leven deze thema's echt."

Dat de Floriade als katalysator voor het duurzaam ondernemen in de regio heeft gefunctioneerd, kan Bas van de Westerlo beamen. Hij was voorheen als adviseur verbonden aan het C2C ExpoLAB en werkt nu als Business Unit Manager Circulariteit bij Volantis. "Venlo heeft in aanloop

naar de Floriade als ??n van de eerste regio's de duurzame ambities omarmd, al zie je nu in regio's om ons heen ook diverse ontwikkelingen plaatsvinden. Het stadskantoor wordt vaak als voorbeeld genoemd, maar het lijstje is langer. Kijk maar naar Van der Valk Hotel Venlo, Sportzaal Venlo Oud-Zuid en de Rotonde van Morgen in Steyl. Ik vind het wel jammer dat het stadskantoor nog steeds het perfecte voorbeeld wordt genoemd. Dat had allang ach-terhaald moeten zijn!"

Ruud Derks investeert als ondernemer in diverse duurza-me start-ups in heel Nederland. Kijkend naar Venlo vindt hij dat de regio weliswaar goed bezig is, maar volgens hem schiet het niet op. "Als gemeente moet je zelf het goede voorbeeld geven. Een duurzaam stadskantoor is ??n facet. Het gaat om alle dingen die je doet. Zeker een overheidsinstelling moet nadenken hoe diens processen duurzamer en meer circulair kunnen worden ingericht. Voor elk product of service is een duurzamer alternatief voorhanden. Dat kan door samen te werken met start-ups die duurzame producten maken. Wees de launcing customer. Overigens zie ik wel prachtige ontwikkelingen op de Brightlands Campus in Venlo, maar ook dat gaat veel te langzaam."

De lobby, inclusief boom, van Van der Valk Hotel Venlo. Fotografie: Marcel Krijgsman.

Terugverdientijd

Hét symbool voor duurzaam ondernemen in de regio is en blijft toch het Stadskantoor. Bas was destijds nauw betrokken bij de bouw. "De ambitie van de gemeente Venlo om een 100% circulair C2C-gebouw te realiseren, was voor mij zelfs de reden om na het afronden van mijn studie naar deze regio te komen. Het proces bleek echter ingewikkeld, zeker op technisch, financieel en procesmatig vlak. Tijdens het ontwikkelproces lag de focus op vier dingen: hoe bouw je het zo dat er in de toekomst geen afval meer is, hoe wek je zelf genoeg energie op, hoe ga je om met het waterverbruik en hoe zorg je ervoor dat de mensen gezond en productief blijven. Het gebouw is inmiddels vijf jaar in gebruik. Uit onderzoek blijkt dat de luchtkwaliteit in het stadskantoor beter is dan buiten. Ten opzichte van de scha-duwgroep is er onder de mensen in het nieuwe kantoor een lager ziekteverzuim."

Marij vindt het kapitaliseren van deze prestaties interessant. "Minder ziekmeldingen betekent meer arbeidsproductiviteit. Per saldo ben je als werkgever beter uit. Door er een bedrag aan te hangen, kun je de gezondheidsvoordelen van een gebouw ook in euro's uitdrukken. Natuurlijk is dat niet het enige doel, maar het helpt wel om de investeringen aan de voorkant te rechtvaardigen."

Ruud is het daar niet mee eens. "Je hebt een punt, maar eigenlijk vind ik dat we moeten afstappen van het idee dat duurzaamheid een terugverdientijd heeft. Het gaat echt mis! Begin november vond in Glasgow de Klimaattop plaats. Laatste vertelde een professor van de TU Delft op de radio dat we voor een CO2-neutrale aarde in Europa al in 2040 dit punt moeten hebben bereikt, aangezien de ontwikkelde landen de aanstichters van de vervuiling zijn. Maar Nederland haalt de doelen van 2030 niet, mede omdat wij vanuit onze mentaliteit om een terugverdientijd vragen. Het gaat om de juiste overtuiging. Die zie ik onder andere bij millennials die een start-up beginnen. Zij willen met duurzaamheid echt een bijdrage leveren aan een groene wereld."

Ook Bas denkt niet dat de focus op de terugverdientijd dé oplossing is. "Dat gaat het verschil niet maken. Wanneer ik terugkijk op de realisatie van het stadskantoor, was dat net in een periode van economische crisis. Er moest 3,4 miljoen worden bespaard op de bouw. Een argument in de vorm van een terugverdientijd van elf jaar was voor de betrokkenen niet voldoende. Toen we besloten de nadruk te leggen op de cashflow en wat de maandelijkse besparingen zouden zijn die een eigen warmtepomp oplevert, was de keuze voor duurzaamheid doorslaggevend."

"Ik ben het met Ruud eens dat duurzaam ondernemen eigenlijk vanuit een intrinsieke motivatie moet komen", zegt Marij. "Maar wil je de CEO's meekrijgen, dan wegen financiële argumenten zwaarder. Of de keuze nu financieel, intrinsiek of economisch gedreven is, je moet voor nu per persoon en per doelgroep de juiste argumenten vinden. Kijk bijvoorbeeld naar de hoge gasprijs die de vraag naar zonnepanelen doet stijgen. Op het opwekken van duurza-me energie heeft het een positief effect."

De oplossing ligt volgens Bas deels bij wetgeving. "Vanuit Volantis zijn we op dit moment bezig met projecten binnen onder andere de installatietechniek. We hebben een model ontwikkeld waarbij we installaties aanbieden als een service in plaats van een product dat je als organisatie zelf aanschaft. Wanneer je kijkt naar de cashflow is dit technisch haalbaar en financieel interessant. Ervaring leert dat het lastig blijkt om van de standaard manier van financieren af te stappen. Terwijl we door middel van crowdfunding in no time het geld bij elkaar hebben. Die andere manier van denken en stappen zetten is heel procesmatig en lastig te veranderen. Wetgeving kan daarbij helpen."

Ruud denkt dat zeker ook maatschappelijke druk kan helpen om te kiezen voor duurzaam. "De echte kracht ligt bij de burger. Door bij elke beslissing te kiezen voor een duur-zamer alternatief, zal ook het bedrijfsleven hierin meegaan. Daarnaast vind ik dat grote instellingen zoals banken, die beweren een betere wereld voor ogen te hebben, ook die voortrekkersrol moeten nemen. Dat heeft als bijkomend voordeel een enorme aantrekkingskracht op new young capital."

Marij gelooft zeker in de druk van de massa, "maar ik denk dat ook bewustwording bij belangrijke instellingen zoals het Rijk en de banken belangrijk is. We zullen naar nieuwe economische modellen moeten gaan kijken. Veel burgers hebben nu niet de toegang tot geld en kennis, laat staan de luxe om te kiezen. Met een ander economisch model kan iedereen mee blijven doen."

Het nieuwe Holland Casino Venlo aan de A67, in de vorm van een bloem, is van MVSA Architects, Arcadis en Gensler.

Oproep

Wat kunnen ondernemers in de regio doen om maatschappelijk verantwoord ondernemen bevorderen? Bas roept op om kritisch te kijken naar eigen processen. "De regering heeft als doelstelling om in 2030 de helft minder primaire grondstoffen verbruiken. Veel woningen die nu worden gebouwd zullen er langer dan dertig jaar staan. Al het materiaal waar we nu mee bouwen moet dus herbruikbaar zijn. Dat betekent dat je na moet denken over de losmaakbaarheid van materialen en waar de materialen vandaan komen. Er bestaat al circulaire bouwprogramma's zoals 'het nieuwe normaal' en sinds de afgelopen twee jaar begint de vraag naar duurzaam bouwen te komen. Toch komen er nog steeds aanbestedingen op de markt waarin de verkeerde dingen worden gevraagd en waarbij eisen worden gesteld waar je volgens de huidige wetgeving niet aan kunt voldoen. Een andere belangrijke stap in de goede richting is het verzamelen van data van leveranciers. Die staan niet in de Nationale Milieudatabase. Gelukkig komt er wel een Nationale Productencatalogus. Maar willen we die duurzame bouwmaterialen ook daadwerkelijk gaan inzetten, zullen er nog diverse technische en financi?le tegenargumenten moeten worden verworpen."

Ruud raadt aan om te kijken wat de mogelijkheden zijn op duurzaam gebied en deze ook te implementeren. "Mijn oproep naar alle organisaties, ook het bedrijfsleven, is om zelf aan de slag te gaan. Ik ken minstens 200 duurzame alternatieven voor producten en diensten waar de inkoopafdeling van een bedrijf zo mee aan de slag kan. Denk aan een duurzame partij voor het hosten van je server of de aanschaf van duurzaam kantoormeubilair. Ook ikzelf kijk naar alternatieven en daarnaast investeer ik in duurzame bedrijven. Geef start-ups een kans en vraag geen tien jaar garantie." Om ervoor te zorgen dat bedrijven en burgers deze duurzame alternatieven kunnen vinden, zou er een website moeten komen waarop alle duurzame alternatieve worden vermeld. Wellicht is dat een start-up waard."

Marij put hoop uit het idee dat de jongere generaties anders tegen processen aankijken, "maar we kunnen niet wachten met actie ondernemen tot op het moment dat deze millennials aan de top van het bedrijfsleven en de politiek zitten. We moeten meer vaart maken en iedereen moet daar zijn eigen verantwoordelijkheid in nemen. We moeten dit echt samen met alle generaties oplossen."

delen: