Een lager energieverbruik, welzijn van het personeel: duurzaamheid is een aspect waar het bedrijfsleven niet meer omheen kan. Waren het tot voorheen vooral energiebesparende maatregelen die in bestaande kantoren werden doorgevoerd, nu is het ook mogelijk om door middel van SmartConceptBuilding een geheel duurzaam bedrijfsgebouw neer te zetten. Ed Euser, architect en eigenaar van ARTEC architectenbureau, geeft tekst en uitleg.
“De ontstaansgeschiedenis van SmartConceptBuilding ligt bij de bouw van het duurzame, CO2-emissievrije TNT-distributiecentrum in Veenendaal, dat in samenwerking met VolkerWessels [red. bouwconcern actief op het gebied van ontwerpen, ontwikkelen, realiseren en beheren van functionele architectuur] in 2008 in gebruik is genomen”, legt Euser uit.
“Er waren meerdere centra gepland, maar deze hebben helaas tot nog toe geen doorgang gevonden. Dit terwijl er veel bedrijven in Nederland zijn die geïnteresseerd zijn in een duurzame aanpak van een nieuw bedrijfspand, een renovatie of hergebruik van een pand. Omdat we het zonde vonden om niets met de opgedane kennis te doen, hebben we een concept ontwikkeld dat het gehele bouwtraject meeneemt, van ontwerp tot oplevering.”
SmartConceptBuilding
Bedrijven die overwegen een nieuw pand te laten bouwen en willen weten wat hun mogelijkheden zijn, kunnen al hun wensen in SmartConceptBuilding kwijt. “Duurzaam bouwen kan van redelijk duurzaam tot heel duurzaam”, vertelt Euser verder. “De maatregelen die je treft, variëren van het toepassen van energiezuinige maatregelen tot volledige duurzaamheid waarbij het materiaal na de exploitatieperiode kan worden hergebruikt. Afhankelijk van het type bedrijf en de activiteiten ga je bepaalde keuzes maken. Het concept gaat uit van een aantal verhoudingen tussen kantoorgebouw en bedrijfshal, verbonden door middel van een atrium. De afmetingen, lay-out en schaalverhoudingen kunnen aan de locatie, toekomstige uitbreidingsmogelijkheden en andere wensen van de klant worden aangepast. Vervolgens kan worden gekozen voor klassieke architectuur met symmetrie en traditioneel metselwerk, moderne architectuur met grote gevelvlakken en gebruik van staal en een groene variant met organische vormen en natuurlijke materialen. Zo krijg je ontelbaar veel varianten en heeft geen enkele opdrachtgever hetzelfde gebouw, maar wel een duurzaam gebouw met veel milieuvriendelijke en kostenbesparende voordelen, volledig ingesteld op de bedrijfsvoering.”
Atrium
Opvallend aan het concept is de aanwezigheid van een atrium. Euser: “Het atrium is bedoeld als extra toevoeging, om flexibiliteit in het gebouw te krijgen. In het atrium kunnen alle functies worden ondergebracht die niet in het kantoor passen, zoals toiletgroepen en kopieerruimten. Bovendien hebben mensen zo niet het idee opgesloten te zitten, ze voelen zich zo prettiger en daarmee gaat het ziekteverzuim omlaag. Ook kan je de ruimte gebruiken om groene elementen terug te brengen door middel van met planten begroeide wanden. Bovendien hebben atria grote voordelen wat betreft de energiehuishouding. Planten houden namelijk vocht vast en reguleren daarmee de vochthuishouding, wat voor mensen aangenaam is. Ook vangt zo’n groene wand stof op. Een andere functie van het atrium is ventilatie. De buitenlucht grenst niet aan het kantoorgebouw maar komt in een buffer terecht waarin warme lucht naar buiten gaat en koude lucht wordt voorverwarmd en als ventilatie wordt gebruikt.”
Duurzame maatregelen
Naast de aanwezigheid van een temperatuur- en vochtregulerend atrium, worden er ook andere diverse maatregelen getroffen om het verbruik van fossiele brandstoffen te reduceren. Euser: “In eerste instantie probeer je zo min mogelijk energie te verbruiken. Dit begint bij de keuze van de locatie. Door optimaal rekening te houden met de zonoriëntatie en veel glas te gebruiken voor daglicht, ontstaat al een aanmerkelijke verlaging van het energieverbruik. Dit kan door middel van hoogwaardige isolatie en het gebruik van driedubbel glas. Vervolgens moet de energie die toch wordt verbruikt, duurzaam worden opgewekt. Hierbij wordt voor de installaties gebruik gemaakt van bestaande, beproefde technieken en technologie. Mogelijkheden zijn pv-cellen, warmte-koude-opslag of, als de locatie het toelaat, zelfs een windmolen. Al deze technieken kunnen aan het gebouw worden gekoppeld.
Daarnaast maken we zoveel mogelijk gebruik van milieubewuste en duurzame materialen met weinig tot geen noodzaak tot onderhoud, waaronder larikshout uit Noord-Europa en gereclycled materiaal zoals betongranulaat en gips. En omdat het bouwmateriaal dankzij een modulair systeem Industrieel, Flexibel en Demontabel (IFD) kan worden toegepast, kan alles na de exploitatieperiode van het gebouw worden hergebruikt. Hierdoor creëer je een duurzaam gebouw met een hoge greencalc waarde (zie onderaan artikel).”
Voordelen
De voordelen van duurzaam bouwen volgens SmartConceptBuilding zijn dus legio. “Aanvankelijk investeer je meer, maar dit wordt deels al direct terugverdiend dankzij de lagere energiekosten. De overige kosten verdien je terug omdat het gebouw makkelijk te veranderen of te hergebruiken is, en met de hogere restwaarde van het kwalitatief hoge gebouw. Hierdoor is de Total Cost of Ownership te vergelijken met een traditioneel pand. En een prettige werkomgeving dringt ziekteverzuim terug.” De mogelijkheden zijn er. Wanneer gaat u duurzaam aan de slag?
Voorbeeld: Duurzaam TNT - distributiecentrum in Veenendaal
Het eerste en enige gerealiseerde, duurzame project van ARTEC en VolkerWessels tot nu toe bedraagt het CO2-emissievrije distributiecentrum van TNT Post op bedrijventerrein De Batterijen in Veenendaal. Dit distributiecentrum verbruikt dankzij duurzame isolatie en ventilatie slechts 30 procent van de energie die een conventioneel gebouw verbruikt. Het pand produceert geen CO2 en voorziet dankzij de toepassing van PV-cellen op het dak en warmte-koude-opslag in haar eigen energievoorziening. Euser: “TNT vroeg heel nadrukkelijk om een duurzaam gebouw. Er zijn veel natuurlijke materialen gebruikt zoals houten kolomleggers. De façade heeft een groene, duurzame uitstraling dankzij het gebruik van Larikshout en het groeiende klimop. Binnen hangen bordjes met uitleg over de bouw en het gebruik van duurzaam materiaal. Dit wordt op prijs gesteld door het personeel. En het mooie is dat het gebouw volledig kan worden ontmanteld en het materiaal kan worden hergebruikt.”
Over Greencalc
GreenCalc is een instrument voor het beoordelen en vergelijken van de mate 'duurzaamheid' van gebouwen. Dit wordt uitgedrukt een getal, de milieu-index. De aspecten die worden getoetst bedragen energiegebruik, watergebruik, materiaalgebruik en mobiliteit. Om een vergelijking te kunnen maken worden alle gebouwen steeds vergeleken met hoe hetzelfde gebouw in 1990 gerealiseerd zou zijn. Label A scoort tussen 234 en 351. Het TNT-pand heeft een greencalc van 632 en is hiermee het duurzaamste gebouw van Nederland.
Fotografie 7arts
.gif)
.gif)
.gif)
