Artikel

15-07-2020 16:11

PensioenVizier: De schaapjes redelijk op het droge

Nieuw pensioenakkoord heeft positieve aspecten volgens PensioenVizier

Het pensioenakkoord dat er nu in zijn vrijwel definitieve vorm ligt, hield de gemoederen in de afgelopen jaren flink bezig. Adviseur Paul Verbeek van PensioenVizier ziet de situatie voor de toekomst gematigd rooskleurig in. Hij plaatst een enkele kanttekening bij de gemaakte afspraken, maar benoemt ook een aantal positieve cq interessante aspecten.

Tekst Aart van der Haagen


De teneur in de berichtgeving rondom ons pensioenstelsel boezemt al langere tijd weinig vertrouwen in. "Mensen schatten hun situatie voor de toekomst somber in en houden het verhaal liever op afstand", zegt Verbeek. "Jammer, want de realiteit is dat onze pensioenpot een recordbedrag van 1500 miljard euro bevat; hoger dan ooit in Nederland. Zo zat er in 2007 duizend miljard in, wat dus een groei met vijftig procent in dertien jaar tijd betekent. Om het in een breder perspectief te plaatsen kan ik melden dat we wereldwijd een zesde plaats bezetten, nota bene qua absolute waarde van de gezamenlijke fondsen, dus niet eens gerekend met het feit dat veel landen een veel groter inwonertal hebben. Zet je het af tegen het bruto binnenlands product, dan liggen we zelfs mondiaal aan kop, met het beste verhoudingscijfer. Ongeveer tachtig procent van de pot wordt gevormd door regelingen vanuit pensioenfondsen. Zo is APG, beter bekend als ABP voor ambtenaren, het op twee na grootste in de wereld, met een beheerd vermogen van 500 miljard euro. Vanwege de omvang van de kapitalen kiezen de fondsen voor 'prudent beleggen', volgens goede normen en waarden. Een prettige gedachte."

Rentestand gedaald

Onverwacht, zo'n positief geluid, maar waar komen dan al die zorgwekkende verhalen vandaan? "Allereerst laat de demografische ontwikkeling een toenemende vergrijzing zien, een effect van de babyboom-generatie", legt Verbeek uit. "Daarmee maken steeds meer mensen aanspraak op pensioenen. Daarnaast kunnen de fondsen niet meer rekenen met de vier procent rente die gebruikelijk was voordat de economische crisis in 2008 uitbrak. Het oude stelsel werkte vereenvoudigd gezegd als volgt. Je bouwde over een groot deel van je inkomen een bepaald percentage aan rechten op; momenteel ligt dat op maximaal 1,875 per jaar. Het bedrag dat daaruit komt rollen, vermenigvuldigd met het aantal jaren dienstverband, krijg je vanaf je 67e tot aan je overlijden jaarlijks uitgekeerd. Nu in de huidige economie de rentestand gedaald is tot iets boven nul, ontstaat er dus een probleem en moet je 'afstempelen', dat wil zeggen korten op de huidige en toekomstige pensioenen. Het Ministerie van Financiën hield de koppeling van pensioenen met de huidige marktrente aan. Dat zou leiden tot een noodzakelijke verhoging van de premies, om afstempelen te voorkomen, maar dat stuitte op veel verzet bij zowel werkgevers- als werknemersorganisaties. Volgens hen zat er geen rek meer in."

Verplaatst renterisico

Het tot op heden gehanteerde pensioenstelsel bleek daarmee, zo geeft Verbeek aan, niet meer houdbaar voor de toekomst. "Het gaat uit van het solidariteitsbeginsel. Iedereen betaalt een bepaalde doorsneepremie, waarbij jongeren relatief meer inleggen dan ouderen. Het heeft uiteindelijk tien jaar geduurd voordat het Ministerie van Sociale Zaken in samenspraak met werkgevers- en werknemersorganisaties tot een nieuw pensioenakkoord kon komen. In grote lijnen lag het in juni 2019 al klaar, maar er waren nog open eindjes die om een goede oplossing vroegen. Vanaf binnenkort werkt het zo dat de hoeveelheid premie die je kunt betalen het uitgangspunt vormt, waarmee tevens (collectief) belegd gaat worden. Daar bouw je een kapitaal mee op en pas zodra je pensioendatum aanbreekt, gaat de dan geldende rente tellen. Misschien ligt die op dat moment veel hoger dan nu, misschien niet. Je verplaatst dus het renterisico deels naar de toekomst en ontneemt mensen daarmee een bepaalde zekerheid. Daarmee moeten we leren leven. Aan de andere kant is het afstempelen oftewel het korten op de bestaande pensioenen van de baan. Bovendien leggen de fondsen een solidariteitsreserve aan om grote schommelingen op te vangen."

Direct laten uitkeren

Onderwerp van discussie blijft voorlopig nog even de doorsneepremie. Verbeek: "Jongeren betalen in het oude systeem meer, dus moeten huidige 45-plussers in de nieuwe regeling gecompenseerd worden en dat kost zestig tot tachtig miljard euro. De vraag luidt wie dat gaat ophoesten. De overheid vast en zeker niet, dus lijkt het uit te draaien op een spel tussen werkgevers en werknemers. Tegelijkertijd zitten er enkele positieve aspecten aan het nieuwe pensioenakkoord. Zo zal in de nieuwe situatie de dekking van het partnerpensioen - dat na overlijden wordt uitgekeerd aan de langstlevende - gedurende een bepaalde periode blijven door-lopen in situaties dat iemand zijn baan verliest of opzegt. Verder kun je er straks voor kiezen om op de pensioendatum tien procent van het opgebouwde kapitaal direct te laten uitkeren, al betaal je daar wel een bescheiden percentage belasting over. Zo haal je een stukje vrij besteedbaar inkomen naar voren, bijvoorbeeld om een deel van de hypotheek af te lossen of een iets jongere partner in de gelegenheid te stellen tegelijk te stoppen met werken. Feitelijk betreft het een aanvulling op de soms toegepaste hooglaagconstructie, waarbij je de eerste vijf of tien jaar een hoger pensioen laat uitbetalen, in de periode dat je nog de meest actieve levensstijl hebt."

Tachtig procent over

Moeten we ons nou zorgen maken over de toekomst? "We leveren wat aan zekerheid in, dat zeker, maar doorrekeningen laten zien dat het op de lange duur goed mogelijk moet zijn om met AOW plus pensioen ongeveer tachtig procent over te houden van een gemiddeld verdiend inkomen over een periode van 42 jaar", aldus Verbeek. "Door het overstappen van een doorsnee- naar een leeftijdsonafhankelijke premie kan een jongere deelnemer in het nieuwe systeem meer opbouwen aan het begin van zijn loopbaan. Voor de oudere generaties moet de regeling ook evenwichtig uitpakken; voor hen geldt dat de kans op verhoging van ingegane pensioenen vergroot wordt. In feite wordt het stelsel individualistischer, net als de rest van de maatschappij, al blijft het een schoolvoorbeeld van solidariteit. Ik vind de nieuwe regeling overwegend positief; we zullen er prima mee uitkomen. Alles in garantie krijgen, dat lukt echter niet meer."

www.pensioenvizier.nl

delen:
Algemene voorwaarden Hosted by