Column kredietcrisis

Magazines | Noord-Limburg Business nr 5 2008

Inspelen op de kredietcrisis

De kredietcrisis markeert de omslag van een tijdperk. De impact beperkt zich niet tot financiÃÂ«le markten, maar heeft verstrekkende gevolgen voor onze samenleving. Voor ondernemers en beleggers is het van belang die gevolgen tijdig te onderkennen en hier op in te spelen. Want een crisis biedt ook kansen. Het vergt allereerst een heldere blik op de oorzaken en de gevolgen op korte termijn. Vervolgens blikken we vooruit naar de toekomst en bieden we een aantal suggesties.

| | noord limburg | BUSINESS|

| analyse | Beurscrisis | november 2008 |

Oorzaken

Met name in de laatste tien jaar heeft de kredietverlening in zowel de VS als Europa een enorme groei gekend. De combinatie van dalende rente, creativiteit qua hypotheekvormen en afnemende kredietvoorwaarden zorgden hiervoor. Dit werd nog versterkt door bonussystemen bij banken waardoor een op verkoop gerichte cultuur is ontstaan. Traditionele banken werden verkooporganisaties. In samenhang hiermee ontstond de Ã¢â¬Åstructured financeÃ¢â¬Â (het verpakken en verknippen van leningen tot nieuwe instrumenten).

Tegelijkertijd zorgde de opkomst van computers voor een verwiskundiging van de effectenhandel waarbij modellen en profielen de dienst uitmaakten en gezond verstand werd uitgeschakeld. Verkopers bij banken en fondsenhuizen begrepen vaak zelf de producten niet die men verkocht. Risicobeoordelaars of toezichthouders konden onmogelijk het tempo van de innovatie bijhouden.

Zo ontstond een financieel kaartenhuis en dat stortte in nadat enkele kleine bankjes in de VS als eerste in de problemen kwamen. Vanaf dat moment vertrouwden bankmanagers elkaar niet meer, viel de interbancaire kredietverlening stil en begonnen markten te stagneren. Dat leidde tot een domino-effect in de verkoop van effecten en tot ongebruikelijk hoge depositotarieven.

Bestrijding

Aanvankelijk probeerde de patiÃÂ«nt zichzelf te genezen, doch de koorts werd heviger. Uiteindelijk werden overheden gedwongen tot ingrijpen. Met de nationalisatie van banken, garantiestellingen en andere steunmaatregelen is een wereldwijde instorting van het bancaire systeem voorkomen. Genezen is de patiÃÂ«nt echter nog niet en de prijs is hoog.

Allereerst hebben tal van overheden binnen en buiten Europa hun staatsschuld enorm moeten verhogen. Daarmee wordt langdurig een claim gelegd op de belastingbetaler. Daarnaast zullen overheden fors moeten investeren in vergroting van toezicht en aanscherping van wet- en regelgeving. Uitbreiding van procedures en protocollen maakt in feite de financiÃÂ«le sector duurder en die kosten zullen worden doorberekend aan de gebruikers.

Om werkelijk weer een solide werking van banken en markten te krijgen, is een fundamentele splitsing nodig tussen het traditionele bankwezen (sparen en lenen) en de investment banking (beleggen, beheren en productverkoop), in combinatie met afschaffing van exorbitante beloningsstructuren. Of dit gaat gebeuren valt nog te bezien. Maar dat het bancaire landschap gaat veranderen, is wel duidelijk. Het consolidatieproces is nu echt begonnen.

Economische gevolgen

De economische gevolgen op middellange termijn zijn minder duidelijk. Mensen zijn snel geneigd recente gebeurtenissen door te trekken naar de toekomst en daarbij houden we vaak onvoldoende rekening met onverwachte gebeurtenissen. We kunnen echter duidelijk signaleren dat pensioenvoorzieningen beduidend minder zeker zijn dan vaak verondersteld wordt. De forse waardedaling van aandelen dwingt pensioenfondsen tot voorzichtigere allocaties (d.w.z. meer obligaties) en een lage rente plus een toenemende vergrijzing maakt indexatie van uitkeringen lastig.

De kredietverlening zal ongetwijfeld minder uitbundig zijn dan is geweest, ook omdat overheden enorm veel spaarmiddelen naar zich toe zuigen. Een afnemende koopkracht bij burgers is het gevolg en dat zal merkbaar zijn in het segment van de luxe goederen en bestedingen (vakanties e.d.). Ook de vastgoedsector, en met name de woningmarkt gaat dit merken. Het acceptatieproces van dalende woningprijzen duurt langer dan bij aandelen, maar is onvermijdelijk.

Menigeen dacht begin dit jaar dat de inflatie sterk zou oplopen. Na de recente dalingen van de grondstoffen- en voedselprijzen lijkt dit gevaar geweken. Voedsel en energie blijven echter schaars. De recente dalingen zijn vooral het gevolg van speculanten die hun posities hebben moeten afbouwen en van een overreactie op veronderstelde afnemende economische groei. Herstel van grondstofprijzen treed op en leidt tot inflatie. Inflatie is bovendien voor overheden met grote staatsschulden een ideaal middel om de lasten te verminderen. En wat denkt u van de loonontwikkeling? Op termijn dienen we dus rekening te houden met een stijgende inflatie. Dat gaat waarschijnlijk gepaard met een lage rente. De reÃÂ«le rente kan wel eens negatief worden.

Ondanks de crisis blijft het aantal mensen op aarde gewoon toenemen. De begonnen welvaartsgroei in AziÃÂ« en Latijns Amerika gaat door. Misschien met een kleine hapering, maar dit proces stilzetten is onmogelijk. Nu nog zijn deze regioÃ¢â¬â¢s voor hun afzet afhankelijk van het Westen, maar hun interne markten groeien sterk en hun afhankelijkheid van het Westen neemt af. De economische groei in bijvoorbeeld China daalt van 10 naar 8 procent, maar is nog steeds enorm. Uiteindelijk zullen we onze welvaart met deze regioÃ¢â¬â¢s moeten delen.

Op zoek naar kwaliteit

De les van de kredietcrisis is dat bancaire producten (van depositoÃ¢â¬â¢s tot fondsen) evenals beleggingsmodellen niet meer standaard te vertrouwen zijn. Ook niet als de kredietwaardigheid weer herstelt. Menig ondernemer is primair met zijn eigen zaak bezig en niet altijd in staat om bancaire voorstellen te doorgronden, met het risico dat leningvoorwaarden onnodig duur zijn. En ook beleggingsportefeuilles vragen juist nu aandacht. Het gaat immers om het bepalen van de goede allocatie naar markten met herstel en selectie van kwalitatief goede fondsen of producten.

De wereldwijd belangrijke themaÃ¢â¬â¢s zijn naar onze overtuiging Water, Voedseltechnologie, Energie, Inflatie en Veiligheid. Daarnaast zien we kansen in overdreven afgewaardeerde obligatiemarkten en houden we rekening met een aanhoudend hoge volatiliteit. Daarmee leggen we accenten in portefeuilles, doch dat vereist maatwerk.

De selectie van geschikte fondsen is een zoektocht naar kwaliteit. Het aantal fondsmanagers met een netto toegevoegde waarde (dus na aftrek van kosten) is klein. Grafieken uit het verleden zeggen niet alles en het is van belang de oorzaken te kennen van de prestaties. Ook de kostenstructuur is van belang. De beloning moet afgestemd zijn op de prestaties en een fondsbeheerder moet ook zelf investeren in zijn eigen product. Pas dan lopen belangen parallel.

Vooral geldt echter: weet waarin u investeert. En dat geldt ook bij een belegging. Hoed u dus voor de verkoopmachines die weer op volle toeren gaan draaien.

IJs van Leijen

Onafhankelijk Investment Consultant

bij De VermogensMeesters BV

| november 2008 | Beurscrisis | analyse |

| BUSINESS | noord limburg | |

Uw totale oplossing voor

de invulling van alle

denkbare facilitaire zaken.

Ã¢â¬Â¢ Technisch onderhoud aan gebouwen

en installaties,

Ã¢â¬Â¢ Legionella preventie,

- Risico Analyse