Coverstory Volantis: Innoveren zit in onze genen
Vlnr: Bert Schepers, Ivo Blezer, Jan Houwen en Roy Savelkoul
Wie de historie van Volantis bekijkt, maakt een tijdreis langs 70 jaar verandering en aanpassing. Technische en maatschappelijke veranderingen zorgden voortdurend voor nieuwe uitdagingen en innovaties. "Innoveren zit in onze genen, wij willen niet volgen, maar voorop lopen."
Tekst: Hans Eberson
Voorop lopen lukt alleen door voortdurend te investeren in kennis en door samenwerking te zoeken met specialisten op andere werkterreinen. "Dat leidde in sommige gevallen tot overnames. Daarom zijn we met ongeveer 90 medewerkers vanuit vier vestigingen (Venlo, Sittard-Geleen, Eindhoven en Soerendonk) uitgegroeid tot een brede adviseur en uitvoerder voor met name klanten in industrie, gezondheidszorg en onderwijs. Wij vinden en implementeren betere, slimmere, efficiëntere, effectievere en vooral duurzame oplossingen. Op die manier dragen wij al zeventig jaar niet alleen bij aan het succes van onze klanten, maar vooral ook aan een betere wereld. 'Let's change the perspective' is niet voor niets ons devies."
Aan tafel zit de voltallige directie: Jan Houwen is chief executive officer, Bert Schepers is chief technical officer, Ivo Blezer chief operating officer en Roy Savelkoul chief innovation officer. Het begon allemaal in 1952 toen Jules Hollman in Venlo Hollman Adviseurs oprichtte (oorspronkelijke naam Warmtetechnisch adviesbureau J.A.M. Hollman). "Dat bureau hield zich in eerste instantie vooral bezig met verwarming en ventilatie, heel logisch in die periode dat Nederland overschakelde van steenkool naar aardgas. De orderportefeuille groeide, Hollman groeide mee. Er kwamen bijvoorbeeld steeds meer vraagstukken op het gebied van isolatie, elektrotechniek, akoestiek en bouwmanagement op tafel. Soms geïnitieerd door klanten, soms door de wetgever opgelegd. De toenmalige directies reageerden door de expertise te verbreden en mee te bewegen met de vraag uit de markt."
Oprichting Volantis
In 2006 werd de naam Volantis geboren. Hollman Adviseurs en Tema Ingenieurs uit Maastricht besloten verder te gaan onder de naam Volantis en het hoofdkantoor kwam in Venlo. Bert Schepers: "Tema Ingenieurs was in 1973 ontstaan toen het ingenieursbureau van twee private mijnen Laura en Julia in Eygelshoven zich afsplitste en zelfstandig verder ging. Tema was eerst groot in machinebouw en installatie-techniek, later in constructies. Hollman en Tema kenden elkaar van projecten die ze gezamenlijk uitvoerden, zoals de herinrichting van de Maasboulevard in Venlo. Het was een perfecte combinatie, omdat de werkterreinen op elkaar aansloten en er weinig overlap was in de klantenportefeuille. Die samenwerking gaf ons volume, we konden nu ook grotere projecten aan." Er kwam in 2012 een vestiging op de Chemelot Campus in Sittard-Geleen en de focus lag er bijna volledig op industriële klanten. Zes jaar geleden stapte Roy Savelkoul in, waardoor er ruimte ontstond voor de uitbouw van consultancy.
Roy Savelkoul: "Als je een klant van A tot en met Z wilt bedienen, is het zaak zo vroeg mogelijk als adviseur aan tafel te komen. Dan houd je je samen met de opdrachtgever bezig met de toekomst van zijn bedrijf en maak je strategische verkenningsplannen. Is er behoefte aan verbouw of nieuwbouw, waar moet dat dan plaatsvinden? Hoe zit het met de stroomvoorziening, infrastructuur en de milieuregelgeving en waar laat je bijvoorbeeld je afvalwater? Nadat die vragen zijn beantwoord, start het vergunningentraject en pas dan komen er bouw- en procesontwerpen en start de realisatie. Als de nieuwbouw is opgeleverd, kunnen we nog steeds een rol spelen in beheer en management. Die diensten zitten allemaal in ons pakket."
Focus
In 2019 dienden de eigenaren van BenW Architecten uit Soerendonk zich aan met de vraag of overname van hun bureau een goed idee was. Jan Houwen: "Architectuur hadden we niet in huis, maar we hadden er eigenlijk wel behoefte aan. In vroegere tijden droegen opdrachtgevers hun eigen architectenbureau aan, nu is het een voordeel als je als bureau ook die diensten kunt leveren, de klant wil namelijk volledig worden ontzorgd. Ook met BenW Architecten hadden we eerder nauw samengewerkt, dus die overname kwam er, zeker omdat de focus van het bureau op de industrie lag." In 2021 werd ook nog 2.0 Architecten toegevoegd aan Volantis en is inmiddels met BenW Architecten in 2022 samengevoegd tot Volantis Architects. Daarmee wordt er naast de Industrie ook een geplande sterke integrale focus op Zorg gerealiseerd."
In al die jaren had Volantis voor de meest uiteenlopende klanten gewerkt. "In 2011 diende zich de vastgoedcrisis aan en toen hebben we besloten onze strategie te wijzigen. Volantis zou zich vanaf dat moment sterk richten op industrie en zorg met als doel langdurige relaties met klanten aan te gaan. Onze integrale en multidisciplinaire kennis was ruim voldoende om klanten gedurende alle fasen van hun bestaan te ondersteunen. Daarvoor hebben we onze kennis verdeeld over verschillende business units: consultants, systems & energy, circular, new energy, building & structures, architects en industrial EPCM. Onze focus ligt bij alles wat we doen op innovatie, duurzaamheid, veiligheid, gezondheid, comfort en lifetime performance."
Toverwoorden
Duurzaamheid en circulariteit zijn binnen Volantis de toverwoorden. Ivo Blezer: "Daar houden wij ons al jaren mee bezig en het besef dat er veel moet veranderen is ook bij onze klanten volstrekt helder. Maar hoe geef je daar handen en voeten aan? Hoe kun je als bedrijf helpen de wereld beter te maken en je tegelijkertijd aanpassen aan nieuwe eisen op het gebied van energie en hernieuwbaarheid? Dat vraagt om een fundamenteel nieuwe manier van denken. Over nieuwe materialen, over slimme manieren om je energieverbruik drastisch te reduceren of zelfs terug te brengen naar nul, om je bedrijfsvoering anders vorm te geven en zo te werken aan meer rendement en een beter imago. Roy Savelkoul vult aan: "De markt is er klaar voor, de grote vraag op elk directiekantoor is hoe je dat gaat realiseren. Dat begint wat ons betreft met een nulmeting, hoe zit je energieverbruik in elkaar en hoe circulair ben je al? Hoe kunnen we dat stapsgewijs verbeteren? Maar ook, hoe kun je bij nieuwbouw zodanig ontwerpen dat materialen optimaal terugneembaar zijn? We hoeven onze opdrachtgevers tegenwoordig niet meer te overtuigen, we moeten ze helpen het traject op een haalbare en slimme manier te doorlopen. Daar is geen algemene oplossing voor te bedenken, het beantwoorden van die vragen is maatwerk."
Samenwerking
De omschakeling naar een duurzame en circulaire bedrijfsvoering raakt vaak vrijwel alle onderdelen en processen van een bedrijf. "Het gaat al lang niet meer alleen om energie, het gaat bijvoorbeeld ook om herbruikbare materialen. Als voorbeeld noemt Bert Schepers het ontwerpen en toepassen van constructies die na jarenlang gebruik ook weer demontabel zijn en de mogelijkheid hebben om er eenvoudig nieuwe functies in onder te brengen, zoals de holle vloeren van het door Volantis ontworpen hoofdkantoor Villa Flora op de Greenport Campus in Venlo.
Ivo Blezer haalt een ander voorbeeld aan: "Het omdenken van producten naar services of diensten (van bezit naar gebruik), het verbeteren van het binnenklimaat van onze opdrachtgevers. Wil je een nieuwe installatie of de garantie dat je binnenklimaat de komende twintig jaar tegen de laagst mogelijke kosten comfortabel en gezond is? En verlichting? Wil je de eigenaar zijn van armaturen en lampen of de garantie hebben dat het licht het tegen een vaste prijs altijd doet, in intensiteit afgestemd op de plaats waar je het nodig hebt? In dat proces hebben wij in samenwerking met leveranciers al grote stappen gezet. Dat is een onderdeel van de grote transitie die inmiddels in gang is gezet. En Volantis is volledig ingericht op het beantwoorden van die vragen, niet alleen in ontwerp, maar ook in de uitvoering en eventueel beheer en management. Dat doen we niet alleen, maar vaak in strategische samenwerkingen. Partijen die we vroeger als concurrenten zagen, ontwikkelen zich nu tot collega's. Ook dat is nieuw en het werkt goed. Zo hebben we bijvoorbeeld in samenwerking met TNO nieuwe technieken ontwikkeld in warmte- en koudeopslag en geothermie."
Groei
Volantis groeit. Jan Houwen licht toe: "Dat is op zich geen doel. Wat we willen is onze organisatie krachtiger en breder maken en nog meer kennis toevoegen, zodat we nog meer ruimte creëren voor ons eigen onderzoek. Jules Hollman begon ooit met drie medewerkers, wij tellen er na zeventig jaar bijna honderd. Die groei verliep grotendeels organisch, als er vragen waren bedachten we oplossingen en vonden we de medewerkers die we daarbij nodig hadden. Dat is een strategie die ons past. Bezig zijn met mooie en uitdagende projecten, die ons dwingen anders te denken en te doen. Daar ligt de uitdaging."
Bas van de Westerlo
Circulariteit
'Practice what you preach' is het devies van de mensen van Volantis. Als je circulariteit dus tot een hoofdtaak benoemt moet je daar ook invulling aan geven. Bas van de Westerlo is business unit manager Circularity. Hij schreef in 2007 zijn eindscriptie aan de TU Eindhoven over dit onderwerp en het liet hem sindsdien niet meer los. "Ik wil impact maken, in mijn werk de goede dingen doen. Toen ik op zoek ging naar een nieuwe werkkring zag ik dat Volantis als multidisciplinair bureau daar de mogelijkheden toe biedt. Circulariteit loopt hier als een rode draad door alle onderdelen van het bedrijf heen. Wat circulariteit is? Daar bestaan wel 150 verschillende definities voor. Ik bekijk het onderwerp vanuit vier invalshoeken. Om te beginnen technisch-inhoudelijk. Dat gaat vaak over materiaal en het ontwerp. Hoe circulair is het gebruikte materiaal, is het mogelijk onderdelen te demonteren, is er een terugnamegarantie?
De tweede component is financieel-inhoudelijk: hoe ziet het verdienmodel er uit? Circulariteit lijkt in aanvang duurder, maar als je de restwaarde, hergebruik of de gezondheidswinst meerekent is dat niet meer zo. De derde component is misschien de belangrijkste: gedrag en samenwerking. Is circulariteit als kernwaarde in het gedrag van een bedrijf verankerd en hoe borg je het in bedrijfsprocessen? Daar kun je ook leveranciers in uitdagen, bijvoorbeeld door afspraken te maken over restwaarde en terugnamegaranties. Ten slotte is er de gezondheidscomponent: hoe toxisch is het gebruikte materiaal, hoe staat het met licht- en luchtkwaliteit en de akoestiek? Dat kun je allemaal certificeren en meetbaar maken. Wij zijn voorstander van wat tegenwoordig 'Conditioning as a Service' heet. Je maakt met leveranciers en engineers afspraken over het gebruik voor een termijn van tien, vijftien of twintig jaar. Zij garanderen functionaliteit en kwaliteit, je investeert als bedrijf niks, maar je betaalt een maandelijkse fee. Faalkosten worden drastisch gereduceerd door de voortdurende monitoring van het systeem. Er zitten eigenlijk alleen maar voordelen aan en je werkt tegelijkertijd mee aan een betere wereld. Om dat allemaal in gang te zetten houden we ons binnen Volantis nu al bezig met de vragen die morgen op ons af gaan komen. Het momentum is er. Het is nu niet meer de vraag waarom, maar de vraag hoe en wat. Daar hebben wij de antwoorden op en we dwingen onszelf daarin voorop te blijven lopen."
New Energy
De eerste stappen in een ingrijpende energietransitie zijn gezet. Binnen Volantis heeft de business unit New Energy er een dagtaak aan, Ruud Reinders en Peter Honig vertellen er meer over: "Wij houden ons bezig met alle facetten rond energietransitie, met name met de vertaling van beleidsstukken naar strategische plannen en hun uitvoering. Stel dat de overheid bepaalt dat een aangewezen gebied aardgasvrij moet worden. Dan is de vraag hoe en met welke partijen je dat gaat doen. Daar maken wij de vertaalslag van beleid naar ontwerpoplossing, zoeken er de juiste partijen bij, werken het uit tot een definitief ontwerp, besteden het aan en begeleiden de uitvoering. Het is voor de overheid en bedrijven nog een onbekend gebied, vaak hebben ze geen idee dat ze de eerste stappen gewoon in hun eigen pand kunnen zetten. Er zijn veel bedrijven die in hun processen zowel warmte als koeling nodig hebben. Als je de warmte die bij die koeling vrijkomt hergebruikt, boek je al winst. Daarvoor heb je vele mogelijkheden. De kunst is om de vraag en het aanbod binnen het bedrijf bij elkaar te brengen."
Peter Honig
Opmerkelijke projecten
Volantis heeft enkele opmerkelijke projecten op haar naam staan: "Neem het gebruik van mijnwater in de gemeente Heerlen. We pompen water voor verwarming van 900 meter diepte bij 35 tot 40 graden op en water voor koeling van 10 tot 20 graden van een diepte van veertig meter. Twee aparte buizenstelsels maken zowel verwarming als koeling mogelijk in een groot aantal huizen in die gemeente. De mijn functioneert als buffer om seizoensinvloeden en piekbelastingen op te kunnen vangen. Een ander project dat onze aandacht heeft, is de aanleg van een energiehub om lokaal de energiebalans te kunnen reguleren. Je slaat de overcapaciteit aan elektriciteit op om te gebruiken als de vraag groter is dan het aanbod of je zet het om in warmte of waterstof. Dat is wat er op dit moment nodig is, er moet een verschuiving komen van de landelijke naar een regionale aansturing van de energiebehoefte. Door te bufferen kun je voorkomen dat je energie verliest en kun je vraag en aanbod in balans houden." Volantis is ook mede-aanjager van de waterstofcoalitie Limburg. "Waterstof moet je inzetten voor omzetting/opslag, op plaatsen waar je hoge bedrijfstemperaturen nodig hebt, zoals in de chemie, de zware industrie en voor meer actieradius in het zwaar transport. Daar maken wij ons met die coalitie hard voor." Peter Honig en Ruud Reinders helpen bedrijven gasloos te worden. "Vooral een kwestie van mindset en van een plan maken. Duurzaam is niet duurder, maar dan moet je het wel slim aanpakken. Maak een plan en werk stap voor stap naar je uiteindelijke doel toe. Dat werkt."
War for talent
Er is een 'war for talent' gaande, er wordt ook in deze branche hard getrokken aan de schaarse talenten. "Toch hebben wij daar geen last van", vertelt Jan Houwen. "Dat begint er mee dat we studenten en stagi-aires als volwaardige leden van ons team beschouwen en hen alle ruimte bieden hier met interessante onderzoeksopdrachten aan de slag te gaan. Daar maken we tijd en geld voor vrij. Heb je eenmaal de keuze gemaakt voor Volantis te werken, dan kom je in onze hoofdvestiging Villa Flora terecht in een uitdagend gebouw en in een innovatieve werksfeer, waar je de ruimte krijgt om je via interessante projecten steeds verder te ontwikkelen. Dat werkt. En dit geldt natuurlijk ook voor de 'state of the art' vestigingen in Geleen op de Brightlands Chemelot Campus en Strijp-T in Eindhoven. Twee jaar geleden en vorig jaar werden we uitgeroepen tot aantrekkelijkste werkgever van Limburg, vorig jaar tot de aantrekkelijkste werkgever van Noord-Limburg en dit jaar zitten we weer bij de finalisten. Wij zijn blijkbaar een aantrekkelijke werkgever en daar zijn we trots op." Want uiteindelijk is de kwaliteit en de inzet van de medewerkers de kurk waar het hele bedrijf op drijft. Dat had Jules Hollman zeventig jaar geleden al in de gaten en die filosofie geldt hier nog steeds."
Noord-Limburg Business nr 2 2022
