Column Voor de Zaak: Had een pictogram het ongeluk kunnen voorkomen?
Fotografie: Kim Roufs
Veel werkgevers maken gebruik van werknemers die het Nederlands niet machtig zijn. Toch worden deze werknemers tewerkgesteld en wordt er het nodige van ze verwacht. Soms lopen werknemers daarbij ook veiligheidsrisico's. Hoe moet de werkgever hiermee omgaan? In een recente uitspraak van de rechtbank wordt het belang van beeldtaal/pictogrammen in dat kader benadrukt.
Zorgplicht werkgever
De wet legt op de werkgever een zorgplicht voor de veiligheid van zijn werkne-mers en regelt de aansprakelijkheid van de werkgever voor schade die werknemers lijden als gevolg van het niet-nakomen van die zorgplicht.
Let op: ruime zorgplicht
Het is vaste rechtspraak dat niet spoedig mag worden aangenomen dat de werkgever aan zijn zorgplicht heeft voldaan. De zorgplicht heeft een ruime strekking. De achtergrond van de verstrekkende zorgplicht is namelijk dat het de werkgever is die de arbeidsomstandigheden kan bepalen en dat de werknemer zich daarbij in een afhankelijke positie bevindt.
Instructies
De zorgplicht van de werkgever wordt door de rechter in concrete gevallen ingevuld. In veel gevallen komt het daarbij er op aan dat de werkgever de werknemer goed instrueert. Het liefst schriftelijk; waarbij de werkgever er zeker van dient te zijn dat de instructies duidelijk zijn en door de werknemer worden begrepen.
Instructies in Jip en Janneke taal niet voldoende: pictogrammen
Een mooi voorbeeld daarvan is een uitspraak van de Rechtbank Midden-Nederland van 24 augustus 2022. Bij een groot slagerijbedrijf zijn veel werknemers werkzaam die Arabisch spreken en de Nederlandse taal niet machtig zijn en/of laaggeletterd zijn. Medewerkers dienden onder andere ook te helpen bij het aanleggen van vrachtauto's op de laaddock. De instructies voor de werknemers over hoe ze een vrachtwagen dienden te laden, werden mondeling in Jip-en-Janneke taal uitgelegd en voorgedaan. Volgens de werkgever werd daarna tot wel tien keer gevraagd of de instructie duidelijk was. Toch was de betreffende medewerker met zijn arm bekneld geraakt tussen vrachtauto en de deur op de laaddock.
Had een pictogram het ongeluk kunnen voorkomen?
Volgens de rechter was deze wijze van instrueren niet voldoende en heeft de werkgever daarmee niet aan zijn zorgplicht voldaan. Het ligt, volgens rechter, in dit geval voor de hand om bijvoorbeeld naast schriftelijke instructies, ook met beeldtaal en pictogrammen te werken. Door de taalbarrières kunnen er misverstanden ontstaan en beelden zijn een goed middel om de boodschap over te brengen. Een pictogram had de situatie duidelijker kunnen maken en de kans op een ongeval kunnen verkleinen.
Conclusie
Indien er medewerkers in uw bedrijf werkzaam zijn die de Nederlandse taal of een andere voertaal in uw bedrijf niet machtig zijn, dan is extra aandacht nodig. Zeker voor wat betreft de zorgplicht van de werkgever om arbeidsongevallen te voorkomen. Pictogrammen kunnen daarbij een goed extra middel zijn om, ondanks de taalbarrière, de werknemer attent te maken en de (veiligheids)boodschap over te brengen.
Wilt u meer informatie en een praktische juridische kijk op de zorgplicht van de werkgever, dan helpen we u graag.
Sander Oudenhoven, advocaat arbeidsrecht Voor de Zaak Advocaten
Noord-Limburg Business nr 6 2022-'23
