Waarderend communiceren in tijden van polarisatie

"Het gaat niet om het laatste woord, maar om de eerste vraag."

Soms is een scherp debat noodzakelijk. Maar in een sterk gepolariseerde samenleving is veel te winnen als we vaker zouden streven naar een dialoog waarbij het gemeenschappelijk belang centraal staat. "Een dialoog is een middel, geen doel," zegt Paul Stamsnijder. "Wel is het vaak de enige manier om resultaat te boeken, als je elkaar dreigt te verliezen."

Paul Stamsnijder: "Zekerweters moeten zoekers worden."

nummer 6 | December 2025 | Noord-limburg Business

Tekst: Hans Haj?e Fotografie: Vincent Boon

TRENDS

Paul Stamsnijder is oprichter van de Reputatiegroep, een adviesbureau voor maatschappelijke dialoog. Eerder publi-ceerde hij onder meer boeken over cri-siscommunicatie, purpose en stakehol-dermanagement. Waarom nu 'Van debat naar dialoog'? "Gevolg maar te-gelijkertijd oorzaak van polarisatie is dat we steeds meer moeite hebben een echt, vrij gesprek met elkaar te voeren. Je bent geneigd te zenden en autobio-grafisch te luisteren. Ook ik ging vaak onvoldoende open een dialoog in. Als je op voorhand al weet wat je bood-schap is, is weinig ruimte voor andere inzichten en meningen. Terwijl dat cruciaal is juist nu."

Bewuste keuze

Soms is een stevig debat waardevol, be-nadrukt Stamsnijder. "Bijvoorbeeld om in de politiek of bij een mediaoptreden een tegenstelling helder neer te zetten. Ook zakelijk kan een scherpe discussie nodig zijn om je eigen belang te verde-digen."

Maar meestal is er een gezamenlijk be-lang. "En dan is een open dialoog veel productiever."

Mini-samenleving

Bijvoorbeeld bij het besturen van een land of gemeente. "Maar ook bij de om-gang met verschillende meningen bin-nen een organisatie. Dat is een verza-meling individuen, een mini-samenleving met uiteenlopende opvattingen over tal van onderwerpen: vlieggedrag, vlees eten, Zwarte Piet, Gaza Daarbij komt regelmatig emotie los, met alle gevolgen van dien."

Niet afzijdig

Organisaties kunnen zich in zo'n span-ningsveld steeds moeilijker afzijdig houden. "Neem een groot advocaten-kantoor met een aantal Joodse mede-werkers. Intern liepen de meningen over Gaza sterk uiteen. Het kantoor

werd gedwongen een standpunt in te nemen. Een constructieve dialoog is dan essentieel."

Coalities smeden

Niet alleen intern, ook bij externe stake-holders is dialoog onmisbaar. "Machts-denken werkt averechts. Ook grote be-drijven moeten coalities smeden om zaken voor elkaar te krijgen. Als ??n su-permarkt aan de bel trekt in Den Haag zal dat geen effect hebben. Doen zes concerns dat gezamenlijk dan is de kans van slagen veel groter. Daartoe moeten zij eerst het gesprek met elkaar aangaan en daarbij bereid zijn compro-missen te sluiten. Dan pas kunnen ze collectief naar buiten treden."

Kantelen

Bij een dialoog helpt het als je open staat voor wat je bindt, in plaats van te-genstellingen uit te vergroten. "In het boek noem ik dat waarderend commu-niceren. Je accepteert andere uitgangs-punten en gaat op zoek naar raakvlak-ken met je eigen belang. Daartoe moeten zekerweters zoekers worden. Kantelen is een kernbegrip; van geslo-ten naar open, van zenden naar luiste-ren, van overtuigen naar onderzoeken. Het gaat niet om het laatste woord, maar om de eerste vraag."

Trage vragen

Hoe ziet zo'n vraag eruit? "Dat hangt sterk af van de specifieke situatie. Maar ik pleit voor trage vragen; vragen waar-op niet direct een antwoord mogelijk is, maar die je moet laten bezinken. Waar je op moet kauwen voor een reactie volgt. Bijvoorbeeld bij het eerderge-noemde advocatenkantoor: wat voor organisatie wil je in essentie zijn?"

Niet verdwalen

Het antwoord op zo'n vraag vereist zelf-onderzoek. "Waar staan we voor, wat is cruciaal voor ons, met welk mandaat

gaan we het gesprek aan? Je moet de in-houd heel goed beheersen. Doe je dat niet, dan verdwaal je in het proces."

Uiteindelijk gaat het om resultaat. "Te veel debat is niet goed, een te lang voortslepende dialoog evenmin. Het gevaar bestaat dat de urgentie naar de achtergrond verdwijnt. Een dialoog is een middel, geen doel. Wel is het vaak de enige manier om resultaat te boe-ken."

Existentieel vermogen

Stamsnijder stelt dat de beweging van debat naar dialoog allesbehalve vrijblij-vend is. "Het vermogen op een andere manier te communiceren is existentieel. Zowel voor de samenleving als voor or-ganisaties. Als je geen oog hebt voor het gedeelde belang, word je daar vroeg of laat op afgerekend."

Van debat naar dialoog

In zijn meest recente boek combi-neert Paul Stamsnijder een heldere visie met herkenbare voorbeelden en praktische tips. Checklists en stappenplannen helpen om het wij-zijdenken te doorbreken.

ISBN 978-90-2447-335-9,

256 pagina's, Boom, 29,95.

nummer 6 | December 2025 | Noord-limburg Business

klaarlicht.nl

Met onze visuele documenten wordt juridische informatie eenvoudig en inzichtelijk. Cli?nten, werknemers en huurders begrijpen sneller wat er staat, weten wat ze tekenen en voelen zich zekerder bij hun keuzes.Duidelijke communicatie versterkt vertrouwen en dat merk je meteen in de samenwerking.

Een warm welkom - arbeidsovereenkomst

Wat fijn dat jij (naam) bij ons (naam bedrijf)komt werken. Welkom!

Arbeidsovereenkomst

"De ondergetekenden B.V., rechts-geldig vertegenwoordigd door , hierna te noemen werkgever, en , hierna te noemen werknemer"

Origineel

Klaarlicht

Before & After

Het kan op twee manieren.

*voorbeeld contract.

Bestel

op maat

We maken elk document met zorg, in samenwerking tussen onze juristen en designers.